Νεκροταφεία της Αθήνας: άγνωστες και μυστηριώδεις πτυχές

Name: Νεκροταφεία της Αθήνας: άγνωστες και μυστηριώδεις πτυχές
Start: 2025-11-02T08:30:00+02:00
End: 2025-11-02T16:30:00+02:00
Location: Eleonas metro station

Schedule

Sun Nov 02 2025 at 08:30 am to 04:30 pm

UTC+02:00

Location

Eleonas metro station | Peristérion, AT

Κυριακή 02/11/2025. Νεκροταφεία της Αθήνας: άγνωστες και μυστηριώδεις πτυχές (New special action)!
✅ Α΄, Β΄, Γ΄ Νεκροταφείο, Εβραϊκό, Τουρκικό, Στρατιωτικό, και το αρχαίο Δημόσιο Σήμα.
✅ Με αφορμή την Εθνική Επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, για τους φίλους της ιστορίας, αλλά και τη γιορτή του Halloween (31η Οκτωβρίου) για τους λάτρεις του μυστηρίου και υπερφυσικού, συνθέσαμε και παρουσιάζουμε, σε μία από τις πιο ιδιαίτερες δράσεις της Alter Exploring Team, τις πιο άγνωστες και μυστηριώδεις πτυχές των Νεκροταφείων της Αθήνας.
✅ Μαζί μας ο γνωστός συγγραφέας-ερευνητής του παραφυσικού, Τζόναθαν Μπράιτ.
- Οι μετακινήσεις πραγματοποιούνται με πούλμαν και με μικρούς περιπάτους στα σημεία ενδιαφέροντος.
THE HIGHLIGHT
Διαδρομές ιστορικής μνήμης 1940-1944, νεκροί της Κατοχής, μνημεία εκτελεσθέντων στο Μπλόκο της Κοκκινιάς και στο Αιγάλεω, η Ηρώ Κωσταντοπούλου και ο Νίκος Γλέζος, σε συνδυασμό με μνήματα κοσμημένα με διάσημα γλυπτά και κοιμωμένες του Γιαννούλη Χαλεπά κ.ά, μαζί με ήρωες αγωνιστές του 1821 και σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες και πολιτικούς. Μακάβριες ιστορίες, δραματικά γεγονότα και προδοσίες που προκάλεσαν πρόωρους άδικους θανάτους, αλλόκοτες σκιές ανάμεσα στους τάφους, που συλλαμβάνονται από τον φακό των φωτογραφικών μηχανών, μεταφυσικές δοξασίες, στοιχειωμένα δέντρα και παλιές παράξενες ιστορίες για "βρικόλακες, σκέλεθρα και Λαζάρους".

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ-ΣΤΑΘΜΟΙ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ
Το Α’ Νεκροταφείο Αθηνών είναι το παλαιότερο κοιμητήριο των Αθηνών ή το Νεκροταφείο των επωνύμων που διακρίθηκαν σε κάθε χώρο: καλλιτέχνες, αθλητές, ποιητές, ηθοποιοί, πολιτικοί, στρατιωτικοί, ιερωμένοι και αγωνιστές της ελληνικής επανάστασης. Περιλαμβάνει γλυπτά έργα τέχνης υψηλής αξίας και αποτελεί μια υπαίθρια συλλογή, αντιπροσωπευτική της γλυπτικής του 19ου αιώνα στην Ελλάδα. Και στα αλλόθρησκα τμήματα η διαμόρφωση των μνημάτων ακολουθεί παρόμοια καλλιτεχνική έκφραση, από τους απλούς τάφους μέχρι τα μαυσωλεία. Η περιοχή όπου αρχικά οριοθετήθηκε το νεκροταφείο (1837) είναι η Γούβα, μεταξύ των λόφων Αρδηττού και Πυριτιδαποθήκης. Η επιλογή ίσως έγινε λόγω της παριλίσιας θέσης, ώστε να διατηρούνται θρησκευτικές ή μεταφυσικές δοξασίες σχετικά με το νερό ως στοιχείο καθαρμού. Το 1884, τμήμα του Κοιμητηρίου που συνόρευε με μικρό Τουρκικό νεκροταφείο παραχωρήθηκε για την ίδρυση Ισραηλίτικου νεκροταφείου. Το 1910 το εβραϊκό τμήμα επεκτάθηκε σε βάρος του έρημου πλέον Τούρκικου νεκροταφείου. Το 1914 λειτουργεί στον χώρο νεκροταφείο Διαμαρτυρόμενων, το οποίο παραχωρείται στις κυβερνήσεις Γερμανίας, Δανίας, Μεγάλης Βρετανίας κ.ά. Τέλος, το 1941 ιδρύθηκε το Στρατιωτικό Τμήμα από το Γερμανικό Φρουραρχείο Αθηνών.
Νεκροί που έπεσαν ηρωικά τιμώνται σε τόπους μαρτυρίων ή εκτελέσεων. Ο τόπος ταφής, ιερός και καθ' όλα ιστορικός, μνημονεύεται σπανιότερα. Το Γ’ Νεκροταφείο της Αθήνας ιδρύθηκε το 1939 στο άλλοτε κτήμα Μερκάτη και είναι το μεγαλύτερο νεκροταφείο των Βαλκανίων. Το 1941 επεκτείνεται για να συμπεριλάβει νεκροταφείο Ιταλικών Αρχών Κατοχής, νέο Ισραηλίτικο νεκροταφείο, λόγω πληρότητας του αντίστοιχου που λειτουργούσε στο Α΄ Νεκροταφείο, Καθολικό Τμήμα, Στρατιωτικό και Συμμαχικό νεκροταφείο. Το 1943 λειτουργεί και Γερμανικό Στρατιωτικό Νεκροταφείο, ενώ η ταφή Γερμανών στρατιωτών γινόταν από το 1941 στο Προτεσταντικό τμήμα του Α΄ Νεκροταφείου. Ως ιστορικός τόπος μνήμης αφιερώνεται στους νεκρούς της περιόδου'40-'44, αφού κατά την περίοδο της Κατοχής δέχτηκε χιλιάδες νεκρούς 'Ελληνες, συμμάχους, εχθρούς, και μικρά παιδιά, αφού τα παιδιά της Κατοχής αποτελούν τακτική κατηγορία νεκρών. Ο Δήμος Αθηναίων περισυνέλεγε τους νεκρούς με φορτηγά ή κάρα, με προορισμό το Νεκροτομείο κι έπειτα το Γ’ Νεκροταφείο. Η διαδρομή μνήμης 1940-44 περνάει από ομαδικούς τάφους και μνημεία, από το στρατιωτικό τμήμα και τάφους εκτελεσθέντων και συνεχίζεται ως το Εβραϊκό Νεκροταφείο.
Ο χώρος του Τουρκικού Στρατιωτικού Νεκροταφείου στην Παλαιά Κοκκινιά ήταν ιδιοκτησία της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, που παραχωρήθηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά το 1889-90, στη θέση άλλου χώρου στα Περβόλια Πειραιά, που λειτουργούσε από το 1859. Στο Τουρκικό Νεκροταφείο θάφτηκαν μουσουλμάνοι, αρχικά θύματα της χολέρας του 1854 κι έπειτα Τούρκοι στρατιώτες που σκοτώθηκαν ή πέθαναν ως αιχμάλωτοι κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, τον Ά Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο. Ο χώρος δεν είναι επισκέψιμος, αλλά βλέπουμε μέρος του εσωτερικού από την εξωτερική καγκελόπορτα. Στην είσοδο αναγράφεται σε τουρκικά και ελληνικά «Türk Sehitligi/Τουρκικόν Στρατιωτικόν Νεκροταφείον». Εντός του χώρου, δεσπόζει αναθηματική στήλη με την τουρκική σημαία και μία επιγραφή στα τουρκικά, ενώ υπάρχει και δεύτερη επιγραφή, στα αγγλικά. Σύμφωνα με την τελευταία, τα ονόματα των νεκρών στρατιωτών δεν είναι γνωστά, διότι δεν ήταν καταγεγραμμένοι. Θεωρείται χώρος μαρτυρίου από τους Τούρκους (Türk Sehitligi) και κάθε χρόνο γίνεται κατάθεση στεφάνων με έντονη αστυνομική παρουσία, προς αποφυγή πιθανών επεισοδίων.
Λόγω των συνεχώς αυξανόμενων αναγκών και πιέσεων για νέους χώρους ταφής, ο Δήμος Αθηναίων αποφάσισε το 1849 τη σύσταση ενός ακόμα νεκροταφείου δυτικά της πόλης (περιοχή Ακαδημίας Πλάτωνος). Το Β΄ Νεκροταφείο Αθηνών ιδρύθηκε στο άλλοτε κτήμα Καρατζά το 1853-54, και ταυτόχρονα τέθηκε το ζήτημα της κοιμητηριακής εκκλησίας. Το δίλημμα ανάμεσα στον Προφήτη Δανιήλ και τον Άγιο Γεώργιο Καρατζά, που τότε ήταν μικρά ξωκλήσια, κατέληξε στον Άγιο Γεώργιο, που βρισκόταν εντός της έκτασης, ενώ ο Προφήτης Δανιήλ ήταν απέναντι από το νεκροταφείο, του οποίου ο τοίχος έφτανε μέχρι τη Λεωφόρο Καβάλας. Η τοποθεσία ονομαζόταν "Άγιος Γεώργιος στις Ράμνες" ή και "Βάθεια", και ήταν κοντά στο έλος του Κυκλοβόρου, από όπου ξεκινούσε το ρέμα Προφήτη Δανιήλ. Το Β’ Νεκροταφείο "της Βάθειας" έπαψε να λειτουργεί το 1922, όταν κρίθηκε ανεπαρκές για τις ανάγκες της ολοένα αυξανόμενης πόλης, αφού η επέκτασή του ήταν η αδύνατη λόγω της διαμορφωμένης οικιστικής ζώνης γύρω από αυτό. Ήδη από το 1919 μεταφέρθηκε στα Άνω Πατήσια, όπου λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Στο Δημόσιο Σήμα οι αρχαίοι Αθηναίοι ενταφίαζαν τους επιφανέστερους πολίτες και τους πιο ανδρείους. Λαμπρά ταφικά μνημεία βρίσκονταν κατά μήκος ενός μεγάλου δημόσιου δρόμου, πλάτους 40 m και μήκους 1100 m, που ξεκινούσε από το Δίπυλο στον Κεραμεικό και κατέληγε στην Ακαδημία Πλάτωνος. Αρχαιολόγοι τοποθετούν τη διαδρομή ανάμεσα στις οδούς Πλαταιών και Σαλαμίνος. Εκτιμάται πως σε αυτή τη διαδρομή βρίσκονταν οι τάφοι του Περικλή, του Θρασύβουλου, του Κλεισθένη, του Αρμοδίου, του Αριστογείτονα κ.ά. Στο Δημόσιο Σήμα θεωρείται ότι ο Περικλής εκφώνησε τον "Επιτάφιο Λόγο" για να τιμήσει τους πρώτους νεκρούς του Πελοποννησιακού Πολέμου (431-404 π.Χ.). Το 1997 αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά τμήμα του Δημόσιου Σήματος σε οικόπεδο της οδού Σαλαμίνος. Μέσα σε πολυάνδρια βρέθηκαν καμένα και άκαφτα οστά νέων ανδρών και κεραμική εξαιρετικής ποιότητας, όπως αγγεία με σκηνές μάχης ή αποχαιρετισμού. Το 2010, στη γειτονική οδό Μυκάλης, ήρθε στο φως μαρμάρινο λιοντάρι μήκους 2 m, μαζί με ψήγματα χρυσού. Στο συγκεκριμένο ταφικό μνημείο ενδέχεται να είχαν ενταφιαστεί νεκροί που έπεσαν στους πολέμους.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
- Ραντεβού 08:15, αναχώρηση 08:30 (σταθμός μετρό Ελαιώνας, Γραμμή 3).
- 09:00-11:00 Γ΄ Νεκροταφείο - Εβραϊκό - Στρατιωτικό
- 11:30-12:00 Τουρκικό Νεκροταφείο
- Στάση για καφέ/προμήθειες/WC, περίπου 12:00.
- 12:30-13:30 Β΄ Νεκροταφείο (τ. Βάθειας, Μεταξουργείο), Προφήτης Δανιήλ, Δημόσιο Σήμα
- 14:00-16:00 Α’ Νεκροταφείο (+ ξενάγηση Τζόναθαν Μπράιτ)
- 16:30 λήξη (σταθμός μετρό Ελαιώνα)
ΚΟΣΤΟΣ
- Ατομικό κόστος συμμετοχής: 29 € και για παιδιά 12-17 ετών: 26 € (περιλαμβάνει το πούλμαν). Δεν περιλαμβάνονται γεύματα, καφέδες, ποτά.
ΠΩΣ ΘΑ ΛΑΒΩ ΜΕΡΟΣ;
-Συμπληρώστε ημερομηνία/δράση/στοιχεία στη φόρμα https://alterexploring.site/
- Λάβετε email ότι υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις
- Κλείστε θέση/θέσεις με καταβολή του ποσού, όπως υποδειχθεί (απόδειξη πληρωμής: αποστέλλεται με email).
ΠΑΡΟΧΕΣ:
- Μετακίνηση προς τους προορισμούς κι επιστροφή με πούλμαν του γραφείου μας.
- Πληροφοριακά στοιχεία από ειδικούς επιστήμονες κατά τη διάρκεια της περιήγησης.
- Έμπειροι οδηγοί των ομάδων (εκπαιδευμένοι σε σεμινάρια Σπηλαιολογίας και Πρώτων Βοηθειών)
- Επικεφαλής: Παναγιώτης Δευτεραίος, Πολιτικός Μηχανικός-Σπηλαιολόγος, συγγραφέας του βιβλίου Υπόγεια Αθήνα - τα μυστικά μιας άγνωστης πόλης, iWrite (2023), διαθέσιμο ηλεκτρονικά στο: https://alterexploring.gr/ και επιτόπου κατά τη διάρκεια της περιήγησης.
- Πληροφορίες, επικοινωνία: Ελευθερία Πλούσιου, Ιστορικός-Αρχαιολόγος (τηλ.: 6948361756)
ΤΙ ΝΑ ΦΕΡΕΤΕ (απαραίτητος ατομικός εξοπλισμός):
Σακίδιο πλάτης, αθλητικά παπούτσια ή παπούτσια πεζοπορίας, άνετα ρούχα εποχής, νερό, κολατσιό και ό,τι άλλο θέλετε για σνακ κ.λπ.
ΠΡΟΣΟΧΗ
* Οποιοσδήποτε συμμετέχει στις εκδηλώσεις μας δηλώνει υπεύθυνα ότι φέρει την αποκλειστική ατομική του ευθύνη.
* Το πρόγραμμα ενδέχεται να τροποποιηθεί μερικώς.
* Η περιήγηση δεν θα πραγματοποιείται εάν κατά την ημέρα διεξαγωγής προβλέπονται ακραία καιρικά φαινόμενα (βροχές, καταιγίδες κ.λπ.). Αυτό θα ελέγχεται μέσω των προβλέψεων των προηγούμενων ημερών (δελτία καιρού). Στην περίπτωση αυτή, η δράση θα προγραμματίζεται για επόμενη ημερομηνία.
Υπαίθρια, βιωματικά σεμινάρια περιπετειώδους συμμετοχικής γνώσης
Φόρμα συμμετοχής: https://alterexploring.site/ (επιλέγετε ημερομηνία/δράση και συμπληρώνετε τα πεδία).
ΠΡΟΣΦΟΡΑ Alter Exploring, για τους φίλους που μας ακολουθούν συχνά (ισχύει από 30/06/2024): για κάθε 5 μονοήμερες δράσεις που κάποιος θα λάβει μέρος, η επόμενη μονοήμερη είναι ΔΩΡΟ!
Διοργάνωση: Alter Exploring Team
Alter Exploring E.E.
Υπηρεσίες Τουρισμού-Διαφήμισης (ΜΗ.Τ.Ε.: 0260E70000955801)
Urban Speleo-Terra Incognita
Υπηρεσίες εκπαίδευσης μέσω επιμορφωτικών σεμιναρίων