Sztuka o konflikcie - Kurs o kulturze

Name: Sztuka o konflikcie - Kurs o kulturze
Start: 2025-09-30T17:30:00+02:00
End: 2025-09-30T19:30:00+02:00
Location: Korzenna 33/35, 80-851 Gdansk, Poland

Schedule

Tue Sep 30 2025 at 05:30 pm to 07:30 pm

UTC+02:00

Location

Korzenna 33/35, 80-851 Gdansk, Poland | Gdansk, PM

Od literatury po muzykę, od malarstwa po film – twórcy od wieków próbują uchwycić napięcia między „nami” a „obcymi”, momenty oporu i protestu, a także doświadczenia zniewolenia, traumy czy propagandy. Podczas wykładów skupimy się na tym, jak kultura reaguje na zjawiska społeczne, migracje, opresję i wyobrażenia o przyszłości.
📖 Literatura: 30.09
Tytuł: Obcość jako lustro. Jak literatura opowiada o agresji i lęku przed innym.
Magdalena Parys
Od tragedii antycznych po współczesność obraz „obcego” w opowieściach zawsze był odbiciem naszych lęków, uprzedzeń i nadziei. Dlaczego INNY tak często staje się katalizatorem przemocy, wykluczenia, ale też przemiany? Podczas wykładu przyjrzymy się temu, jak literatura potrafi odsłaniać mechanizmy agresji i strachu wobec INNEGO oraz jak pokazuje, co te reakcje mówią o nas samych. Zastanowimy się także, czy słowa i historie mogą pomóc nam rozpoznać własne granice i lęki i otworzyć przestrzeń do ich przepracowania.
🎵Muzyka: 7.10
Tytuł: Playlista dla "obcych": Psychologia muzyki, marginalizacja społeczna i agresja wobec innych.
Jakub Ryszard Matyja
Porozmawiamy o warstwie tekstowej muzyki popularnej, pomyśle "muzyki jako kleju społecznego", który skonfrontujemy z problemem tak zwanego "otheringu" (procesu społecznego polegającego na wykluczeniu i społecznej marginalizacji innych, np. z powodu płci lub pochodzenia).
🎞️Sztuki wizualne: 14.10
Tytuł: Sztuka protestu – jak artyści zmieniają bieg rzeczy.
dr Marta Wróblewska
Fobie, niesprawiedliwość społeczna, obrona równości i wolności – to stałe tematy pozostające w orbicie zainteresowań sztuki zaangażowanej. Jej uprawianie wymaga od artystów pogłębionej empatii, nieustraszoności, determinacji. Zabierając głos i wyrażając sprzeciw za pomocą sztuki, wielu z nich ma wpływ na kształtowanie otaczającej nas rzeczywistości, wychodząc poza krzywdzące paradygmaty i ograniczające schematy.
🎵Muzyka: 21.10
Tytuł: Muzyka jako protest i obrona przed poczuciem niepewności.
Jakub Ryszard Matyja
Zajmiemy się rolą jako odgrywa muzyka w kontekście formowania się ruchów społecznych i obronie przeciwko niepewności co do przyszłości.
🎞️Sztuki wizualne: 28.10
Tytuł: Wyzwolić się z traumy – o krytycyzmie, dekolonializmie oraz zaangażowaniu w sztuce i muzeach.
dr Marta Wróblewska
Zarówno sztuka wypływająca z osobistych doświadczeń indywidualnych artystów, jak i szersze narracje prowadzone przez instytucje kultury za pomocą wystaw, często wyrastają z rozmaitych traum, spośród których wiele jest rezultatem ograniczenia wolności lub wręcz zniewolenia pewnych grup społecznych czy etnicznych. Sztuka krytyczna, praktyki dekolonizacyjne czy strategie nowej muzeologii oferują narzędzia służące ich przepracowaniu.
📖Literatura: 4.11
Tytuł: Pamięć i trauma. Jak zmieniają nas historie, które w sobie nosimy.
Magdalena Parys
Przeżyta trauma pozostaje w nas na zawsze. Powraca w pamięci, w języku i w opowieściach. To, co niewypowiedziane, domaga się formy, a sztuka i literatura — obok gabinetu psychologa — staje się jednym z najważniejszych miejsc, gdzie można spróbować je nazwać. Podczas wykładu zastanowimy się, jak historie naznaczone traumą wpływają na jednostki i wspólnotę, jak zmieniają nasz sposób opowiadania o przeszłości i o nas w teraźniejszości, jak kształtują obraz świata, w którym żyjemy.
📽️Film: 12.11
Tytuł: Uwięzieni w traumie, uwolnieni od traumy – jak kino radzi sobie ze straumatyzowanymi bohaterami?
dr Marta Tymińska
Trauma jest definiowana w psychologii jako doświadczenie graniczne, niszczące, ale też posiadające potencjał do odrodzenia się. Jest to też popularny temat w kinie, gdyż postacie straumatyzowane, to często też postacie nieprzewidywalne, zaskakujące, dynamizujące narrację. Podczas wykładu omówimy różne oblicza traumy w kinie oraz spojrzymy w kierunku kinematograficznych recept na to zniewolenie.
🎞️Sztuki wizualne: 18.11
Tytuł: Sztuka i instytucje kultury jako narzędzia soft power.
dr Marta Wróblewska
Sztuka jest polityczna. Dlatego stanowi tak atrakcyjne narzędzie do komunikacji treści i idei, pozostające w rękach artystów i instytucji kultury, lecz często sterowane przez politycznych decydentów. Gdzie kończy się polityka kulturalna a zaczyna propaganda? Jaka jest rola sztuki i instytucji kultury w prowadzeniu tzw. „miękkiej dyplomacji”?
📽️Film: 25.11
Tytuł: Kinowa (anty)propaganda.
dr Marta Tymińska
Na propagandę w kinie spojrzymy z dwóch stron. Z jednej strony – zobaczymy, jak historycznie kształtowały się techniki propagandowe, zwrócimy też uwagę na współczesne przykłady (np. copaganda w Stanach Zjednoczonych), a z drugiej – przyjrzymy się, czy kino ma zdolnośc przeciwdziałania skutkom propagandy chociażby za pomocą satyry czy użycia odpowiednik technik kinematograficznych. Na ekranie zobaczymy zarówno fragmenty filmów historycznych, jak i nowych produkcji.
🎵Muzyka: 2.12
Tytuł: Muzyka wojny kognitywnej: media społecznościowe, muzyka i propaganda.
Jakub Ryszard Matyja
Podyskutujemy o problematyce używania muzyki w mediach społecznościowych w celach propagandowych.
📖 Literatura: 9.12
Tytuł: Przyszłość, której się boimy. Literatura i projekt „Cassandra” jako system wczesnego ostrzegania.
Magdalena Parys
Pisarze od dawna przewidują przyszłość, od wizji dystopijnych po polityczne scenariusze. Dziś jednak do literatury dołącza nauka: projekt Cassandra, prowadzony przez badaczy z Niemiec i Polski, zyskał międzynarodowe znaczenie, współpracując z europejskimi instytucjami i strukturami bezpieczeństwa. To narzędzie, które na podstawie tekstów literackich i badań społecznych tworzy prognozy zagrożeń i możliwych scenariuszy. Podczas wykładu prześledzimy, jak literatura i nauka mogą wspólnie przeciwdziałać konfliktom zbrojnym.
📽️ Film: 16.12
Tytuł: Co to będzie? Kino jako narzędzie zmiany.
dr Marta Tymińska
Twórcy filmowi, szczególnie ci specjalizujący się w fikcjach spekulatywnych (science fiction, fantastyka bliskiego zasięgu, cyberpunk), chętnie prezentują nam pełne konfliktów, wojen i sporów wizje przyszłości. Przyjrzymy się im. Sięgniemy też jednak po bardziej optymistyczne wizje przyszłości, takie, w których konflikt nie tylko trwa, ale też próbujemy go jako ludzkość rozwiązać. Poznamy nowy gatunek fantastyki naukowej, jakim jest solar punk, a także przeanalizujemy, czym różni się od powszechnie znanego w kinie postapo.

O PROWADZĄCYCH
📽️FILM
dr Marta Tymińska – Z wykształcenia psycholożka i kulturoznawczyni. W swojej pracy naukowej skupia się przede wszystkim na grach cyfrowych i ich kulturotwórczej roli. Szczególnie interesują ją nowe nurty w projektowaniu gier, takie jak gry przytulne (cozy games) czy gry dobroci (kindness games).
Prowadzi zajęcia na Uniwersytecie Gdańskim na stanowisku adiunkta w Zakładzie Produkcji Form Audiowizualnych. Oprócz tego prowadzi zajęcia filmowe dla Gdańskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Wcześniej, od 2009 roku, prowadziła zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży z zakresu kina w ramach Nowych Horyzontów Edukacji Filmowej oraz Akademii Filmowej Multikina.
🎵MUZYKA
Jakub Ryszard Matyja – filozof, kognitywista, muzykolog; zajmuje się psychologią i kognitywistyką muzyki, poznaniem ucieleśnionym, filozofią i psychologią wyobraźni
📖 LITERATURA
Magdalena Parys – polska pisarka mieszkająca w Berlinie. Zadebiutowała w 2011 roku powieścią Tunel. W 2015 roku otrzymała Europejską Nagrodę Literacką za Magika, a rok później opublikowała Białą Rikę. W jej dorobku znajduje się także Książę – drugi tom trylogii berlińskiej rozpoczętej Magikiem. W 2023 roku ukazało się nowe wydanie Białej Riki. Żeliwne ptaki, w przyszłym roku do księgarń trafi trzeci tom trylogii, Floren. Felietonistka „Gazety Wyborczej”. Jej książki przetłumaczono na kilkanaście języków.
🎞️ HISTORIA SZTUKI
dr Marta Wróblewska - kuratorka, menedżerka kultury, krytyczka sztuki, adiunkt w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego (Zakład Historii Sztuki Nowoczesnej). Jej obszary badawcze obejmują nową muzeologię, dziedzictwo, tożsamość, pamięć, metodologie kuratorskie i spuścizny artystyczne

BILETY:
STACJONARNIE
160 zł – early birds /240 zł – karnet
24 zł – pojedyncze spotkanie
NAGRANIA
100 zł – early birds /160 zł – karnet
20 zł – pojedyncze spotkanie
Projekt kursów kulturalnych powstał we współpracy z Centrum Kursów i Szkoleń Uniwersytetu Gdańskiego.