III Seminarium Naukowe im. prof. Jerzego W. Borejszy

Name: III Seminarium Naukowe im. prof. Jerzego W. Borejszy
Start: 2025-03-18T14:00:00+01:00
Location: ul. Bojarskiego 1, 87-100 Torun, Poland

Schedule

Tue, 18 Mar, 2025 at 02:00 pm

UTC+01:00

Location

ul. Bojarskiego 1, 87-100 Torun, Poland | Toru?, KP

Wydział Nauk Historycznych UMK serdecznie zaprasza na trzecią odsłonę Seminarium Naukowego im. Prof. Jerzego Wojciecha Borejszy, podczas którego odbędzie się dyskusja nad książką dr. Tomasza Cerana (Delegatura IPN w Bydgoszczy) pt. Zbrodnia pomorska 1939. Początek ludobójstwa niemieckiego w okupowanej Polsce (Bydgoszcz-Warszawa 2024).
Głos w debacie zabierze dr hab. Damian Markowski (Instytut Pileckiego w Warszawie) jako koreferent.
📅 Data: 18 marca 2025 r. (wtorek)
⏰ Godzina: 14:00
📍 Miejsce: Collegium Humanisticum UMK, ul. W. Bojarskiego 1, sala C.O.39
Wydarzenie będzie transmitowane online. Wstęp wolny.
Opis książki:
Książka jest pracą problemową, analityczną i porównawczą. Przedstawia całościową argumentację za posługiwaniem się w dyskursie naukowym terminem historycznym "zbrodnia pomorska 1939". Autor wykorzystał teorię genocydu Rafała Lemkina do badań nad okupacją niemiecką w Polsce podczas II wojny światowej. Praca udziela nowej, pełniejszej odpowiedzi na pytanie dlaczego jesienią 1939 r. skala zbrodni niemieckich na terenie przedwojennego województwa pomorskiego była znacznie większa niż w każdym innym regionie okupowanej Polski.
Autor pokazuje znaczenie Pomorza Gdańskiego („artykułu pierwszej potrzeby”) w myśleniu geopolitycznym przywódców najpierw państwa pruskiego, a potem niemieckiego na przestrzeni dwóch stuleci poprzedzających wybuch II wojny światowej. W książce ukazano transformację pruskiego antypolonizmu kulturowego w nazistowski antypolonizm eksterminacyjny, przedstawiając ją jako jeden z czynników umożliwiających jesienią 1939 r. eksterminację polskiej ludności cywilnej na masową skalę. Autor analizuje elementy kontynuacji, ale i zerwania ciągłości w pruskich (niemieckich) próbach germanizacji Pomorza Gdańskiego. Analizuje znaczenie problemu „«korytarza pomorskiego» vs województwo pomorskiego” w relacjach polsko-niemieckich.
W książce został zrealizowany postulat oszacowania liczby ofiar zbrodni pomorskiej 1939 na podstawie imiennych list ofiar i dokumentacji ekshumacyjnej dla wszystkich 23 powiatów przedwojennego województwa pomorskiego. Opracowanie przedstawia jakościowy i ilościowy porter zbiorowy ofiar, a także zawiera komparatystykę zbrodni pomorskiej 1939 („zbrodni sąsiedzkiej”) ze zbrodnią wołyńską 1943. Autor poddał analizie także pozytywne zachowania Niemców, ich skalę, formy pomocy i motywację do przyjęcia postawy innej niż dominująca. W monografii najszerzej do tej pory została opisana akcja 1005 – niszczenia i palenia zwłok ofiar - w co najmniej 30 pomorskich miejscach kaźni. W opracowaniu uwzględniono także dalsze losy sprawców opisując próby ich sądzenia w PRL, NRD i RFN. W zakończeniu przedstawiono znaczenie wydarzeń na Pomorzu Gdańskim z jesieni 1939 r. w ujęciu regionalnym, ogólnopolskim i powszechnym.
Autor zadedykował pracę pamięci swojego Mistrza Naukowego - Profesora Jerzego W. Borejszy.
Prelegent:
dr Tomasz Ceran (ur. 1983) – absolwent stosunków międzynarodowych i historii na Wydziale Nauk Historycznych UMK w Toruniu, pracownik Referatu Badań Historycznych Delegatury IPN w Bydgoszczy. Zainteresowania badawcze: okupacja niemiecka Polski w czasie II wojny światowej (szczególnie Pomorza Gdańskiego i Kujaw), teoria totalitaryzmu, studia nad ludobójstwem (genocide studies) oraz historia idei. Uczeń prof. J. W. Borejszy.
Koreferent:
dr hab. Damian Markowski (ur. 1986) – absolwent Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego, pracownik Ośrodka Badań nad Totalitaryzmami Instytutu Pileckiego w Warszawie. Zainteresowania badawcze: historia dawnych Ziem Wschodnich II Rzeczypospolitej ze szczególnym uwzględnieniem pierwszej połowy ** wieku, historia Rosji i Związku Sowieckiego, proces sowietyzacji Europy Wschodniej oraz stosunki polsko-ukraińskie. Autor m.in. monografii „W cieniu Wołynia. „Antypolska akcja” OUN i UPA w Galicji Wschodniej 1943-1945, Kraków 2023.
Zapraszamy do udziału!