Autoriteit en verantwoordelijkheid in het laatmiddeleeuwse huishouden (Chanelle Delameillieure)

Name: Autoriteit en verantwoordelijkheid in het laatmiddeleeuwse huishouden (Chanelle Delameillieure)
Start: 2024-11-20T21:00:00+02:00
Location: Justus Lipsiuszaal

Schedule

Wed Nov 20 2024 at 09:00 pm

UTC+02:00

Location

Justus Lipsiuszaal | Leuven, BU

In de late middeleeuwen vormde het huishouden, namelijk een gezin met een koppel, hun kinderen en mogelijks wat inwonend personeel, de kern van de stedelijke samenleving in de Zuidelijke Nederlanden. Deze regio was uiterst gecommercialiseerd: gezinnen in de stad vormden naast een familiale ook een economische eenheid. Jongens en meisjes uit het ambachtsmilieu gingen van jongs af aan naar school en leerden er een beetje rekenen en schrijven om hen klaar te stomen voor de arbeidsmarkt. Zonen van kleermakers trouwden vaak met dochters van kleermakers en dochters van bakkers met zonen van bakkers. Ook erfden jongens en meisjes in de Lage Landen evenveel, wat vrij uniek was. Hierdoor brachten mannen en vrouwen dus elk skills, middelen en ervaring met zich mee wanneer zij huwden en gingen samenwonen. Dat was noodzakelijk omdat zij nu zelf een zaak zouden uitbaten en verantwoordelijk waren om hun huishouden economisch gezond te houden. Iedereen werkte mee om dat doel te bereiken. Vrouwen aan de haard? Niet echt dus.

Toch was het huishouden een erg ongelijke eenheid. De pater familias was de baas en zijn vrouw en kinderen waren ondergeschikt aan zijn gezag. Die machtsverhouding werd in de middeleeuwen gezien als natuurlijk en werkte ook buiten het gezin door naar de samenleving in zijn geheel. Mannen en vooral oudere mannen waren geschikt om te regeren en besturen. Jongeren en vrouwen zag men als emotioneel en impulsief; zij hadden dan ook een rationele, mannelijke autoriteitsfiguur nodig die beslissingen voor hen maakte. In deze lezing onderzoeken we de impact van die diepgewortelde, middeleeuwse ideeën over macht op de sociale relaties in het middeleeuwse gezin. Aan de hand van een brede waaier aan middeleeuwse rechtszaken, vonnissen en contracten onderzoeken we hoe absoluut de autoriteit van de pater familias was en welke mogelijkheden vrouwen en kinderen hadden om hun vader/echtgenoot verantwoordelijk te stellen voor eventueel wangedrag of slecht huishoudmanagment.

Chanelle Delameillieure is als tenure track docent verbonden aan de Onderzoeksgroep Middeleeuwen. Ze onderzoekt gender-, familie-, en rechtsgeschiedenis in de laatmiddeleeuwse Lage Landen. In december 2020, promoveerde ze met een proefschrift over visies op partnerkeuze en consent aan de hand van een brede waaier aan seculiere en kerkelijke juridische bronnen. Dat onderzoek leidde tot een monografie Abduction, marriage, and consent in the late medieval Low Countries dat binnenkort verschijnt in Gendering the late medieval and early modern world bij Amsterdam University Press. Nadien was ze als postdoctoraal onderzoeker actief aan KU Leuven en Columbia University en publiceerde ze over familierelaties en gegenderde taal in juridische teksten.
Chanelle gaf samen met Andrea Bardyn en Jelle Haemers Wijvenwereld uit, een boek over stedelijke vrouwen in laatmiddeleeuwse Brabant dat in 2019 verscheen bij Uitgeverij Vrijdag. Momenteel werkt ze samen met Jolien Gijbels aan een boek dat de geschiedenis van het concept toestemming of consent onderzoekt.

Na afloop van de lezing is er nog een kleine receptie in de inkomhal van het Erasmushuis. Wie helaas niet on-campus aanwezig kan zijn, kan de lezing ook digitaal volgen via livestream (https://livestream.kuleuven.be/?pin=240403)