Relacje i wątki. Herstorie Eleonory Plutyńskiej
Schedule
Fri Jul 26 2024 at 07:00 pm
Location
ulica Foksal 11, 00-372 Śródmieście, Polska | Warsaw, MZ
Advertisement
[For ENG scroll down]PL:
Relacje i wątki. Herstorie Eleonory Plutyńskiej
Wernisaż: 26.07.2024, godz. 19:00
Wystawa: 27.07.–27.08.2024
Fundacja Arton
Foksal 11/4, Warszawa
Kuratorka: Marika Kuźmicz
Współpraca: Grażyna Jackowska, Sunniva Szczepanowska-Lay oraz Adam Parol
Display, identyfikacja wizualna: Łukasz Izert
Wystawa „Relacje i wątki. Herstorie Eleonory Plutyńskiej” jest kolejnym działaniem Fundacji Arton, mającym na celu przybliżenie działalności tej artystki, oddanej animatorki i organizatorki życia artystycznego oraz charyzmatycznej wykładowczyni. Prezentujemy na niej nie tylko tkaniny autorstwa Eleonory Plutyńskiej oraz związane z nią materiały archiwalne, zarówno rodzinne, jak i te dotyczące jej działalności dydaktycznej, prowadzonej najpierw w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie, a następnie w stołecznej Akademii Sztuk Pięknych, ale także tkaniny autorstwa innych artystek, na które Plutyńska wywarła wpływ i, co ciekawe, wywiera go nadal. Jej herstoria jest jednym z najważniejszych przykładów inspirowania kolejnych pokoleń i budowania trwałych wartości w kulturze.
Eleonora Plutyńska (1886–1969) była córką Heleny z Wolskich i Stanisława Szczepanowskiego – inżyniera, ekonomisty, pisarza i społecznika, właściciela kilku kopalni ropy naftowej, współzałożyciela Towarzystwa Szkoły Ludowej i autora wielu książek.
Wzrastając w inteligenckim i artystycznym domu, Eleonora mogła odbywać kształcące podróże po Europie, podczas których, jak pisała Wanda Telakowska, poszukiwała „autentyczności w sztuce”. Ich efektem było jej głębokie zrozumienie procesów kulturotwórczych i potrzeba odkrywania źródeł danej kultury. Szczególną wagę przywiązywała do historii tkactwa. Odwiedziła m.in. Anglię, Belgię, Francję, Holandię i Włochy, a w 1910 r., będąc już żoną Antoniego Plutyńskiego, zapisała się do pracowni Olgi Boznańskiej przy Académie de la Grande Chaumière w Paryżu. Ten etap edukacji przerwie jej wybuch I wojny światowej.
W 1923 r. rozpoczęła studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych u prof. Karola Tichego w Pracowni Tkaniny oraz u Józefa Czajkowskiego i Wojciecha Jastrzębowskiego. Cztery lata później została asystentką farbiarstwa w Pracowni Tkaniny, a po ukończeniu studiów podjęła działania na rzecz odrodzenia tkactwa ludowego w Sokółce i Janowie Podlaskim. Od 1935 r. kierowała kursami farbiarstwa roślinnego w stołecznym Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej oraz w Szkole Przemysłowej we Lwowie. II wojnę światową spędziła w Zalesiu Górnym, gdzie prowadziła warsztat tkacki. Jej ówczesną metodę pedagogiczną można uznać za rewolucyjną – polegała ona na tworzeniu tkanin bezpośrednio na krośnie, bez wcześniejszych rysunków technicznych. Plutyńska porównywała proces tkania do malowania obrazu i zachęcała do tego również swoje studentki i swoich studentów.
W 1945 r. powróciła do współpracy z tkaczkami z okolic Białegostoku, a rok później została zastępczynią profesora i wykładowczynią w Katedrze Tkaniny Artystycznej Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie – funkcję tę pełniła do 1961 r. W 1948 r. zaangażowała się w utworzenie ośrodka tkackiego w Janowie k. Sokółki, zaś dwa lata później dzięki jej kursom podbiałostockie tkaczki zaczęły tworzyć nowy typ dywanów sokólskich w oparciu o tkaninę podwójną. W 1956 r. została profesorą nadzwyczajną warszawskiej ASP.
Eleonora miała pięcioro rodzeństwa – braci: Witolda i Stanisława, oraz siostry: Florę, Wandę i Zofię. Szczególna relacja łączyła ją z Wandą Szczepanowską (1889–1978), która była z wykształcenia chemiczką i artystką, studiowała najpierw na uniwersytetach we Lwowie i w Lozannie, od 1923 r. malarstwo w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunku Ludwiki i Wilhelma Mehofferów w Krakowie, natomiast od 1925 r. w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Była współtwórczynią Spółdzielni Artystów Plastyków „Ład”. Swoją wiedzę chemiczną wykorzystywała do barwienia włókien, współpracując na tym polu z siostrą.
Na wystawie prezentujemy tkaniny autorstwa Eleonory Plutyńskiej i Wandy Szczepanowskiej oraz pracę anonimowej dziś studentki pierwszej z nich, a także dzieło Elizy Proszczuk, artystki i wykładowczyni warszawskiej ASP, która czerpiąc inspiracje z działań Plutyńskiej oraz ze sztuki Podlasia, zrealizowała cykl tkanin wykonanych w tradycyjnej technice dwuosnowowej. Ich motywem przewodnim są wzory roślinne i amorficzne, łączące się z symbolami kobiecości. W formie i treści są one współczesne, natomiast technika wytwarzania pozostaje wierna tradycji. Projekt Proszczuk powstał we współpracy z artystkami sztuki ludowej z założonej przez Plutyńską Izby Tkactwa Dwuosnowowego w Janowie: Karoliną Radulską i Ludgardą Sieńko.
Na ekspozycji można zobaczyć też rzadki przykład malarstwa Eleonory Plutyńskiej oraz jej portret autorstwa Wandy Szczepanowskiej.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Projekt współfinansuje m.st. Warszawa
EN:
Ties and Threads: Herstories of Eleonora Plutyńska
Opening: 26.07.2024, 7 p.m.
Exhibition: 27.07.–27.08.2024
Arton Foundation
Foksal 11/4, Warsaw
Curator: Marika Kuźmicz
Cooperation: Grażyna Jackowska, Sunniva Szczepanowska-Lay, Adam Parol
Display, visual identification: Łukasz Izert
The exhibition "Ties and Threads: Herstories of Eleonora Plutyńska" is the latest initiative by the Arton Foundation aimed at promoting knowledge of the work of this artist, devoted instigator and organizer of artistic life, and charismatic lecturer. In the show we present textiles by Eleonora Plutyńska and archival materials relating to her life, from her family and concerning her teaching career at the Warsaw Academy of Fine Arts. We also present textiles by other women artist influenced by Plutyńska – an influence that remarkably continues to this day. Plutyńska’s herstory is one of the most important examples of inspiring successive generations and building enduring values within a culture.
Eleonora Plutyńska (1886–1969) was the daughter of Helena z Wolskich Szczepanowska and Stanisław Szczepanowski, an engineer, economist, writer and social activist, owner of oilfields, cofounder of the Society of Popular Schools, and author of numerous books.
Growing up among the intelligentsia, in an artistic and also wealthy home, Eleonora could take formative journeys around Europe, where, as Wanda Telakowska wrote, she sought “authenticity in art.” As a result of her travels, she developed a deep understanding of the processes shaping culture and the need to discover the sources of the given culture. She gave particular weight to the history of weaving. Her travels included Belgium, England, France, Italy and the Netherlands, among other countries. In 1910, after her marriage to Antoni Plutyński, she enrolled in Olga Boznańska’s studio at the Académie de la Grande Chaumière in Paris. This stage of her education was interrupted by the outbreak of World War I.
In 1923 she took up studies at the Warsaw Academy of Fine Arts under Prof. Karol Tichy in the Textiles Studio, and also under painter Józef Czajkowski and sculptor Wojciech Jastrzębowski. Four years later she became a dyeing assistant in the Textiles Studio, and after completing her studies worked to revive folk weaving in Sokółka and Janów Podlaski. From 1935 she led courses in vegetable dyeing at the Museum of Crafts and Applied Arts in Warsaw and the School of Industry in Lwów (present-day Lviv). She spent World War II in Zalesie Górne, where she ran a weaving workshop. Her instructional method at that time can be regarded as revolutionary – it consisted of creating textiles directly on the loom, without earlier technical sketches. Plutyńska compared the weaving process to painting a picture, and encouraged her students to see it in the same way.
In 1945 she returned to working with weavers from the Białystok area. In 1946 she became an assistant professor and lecturer in the Department of Artistic Textiles at the Warsaw Academy of Fine Arts, and held this position until 1961. In 1948 she was involved in establishing a weaving centre in Janów, near Sokółka. Two years later, thanks to her courses, weavers from the Białystok area began to create a new type of Sokółka carpet based on double-warping. In 1956 she was named an associate professor at the Warsaw Academy of Fine Arts.
Eleonora had five siblings: brothers Witold and Stanisław, and sisters Flora, Wanda and Zofia. She was particularly close to Wanda Szczepanowska (1889–1978), who was educated as a chemist and as an artist, studying first at the universities in Lwów and Lausanne and then, after 1923, studied painting at Ludwika and Wilhelm Mehoffer’s Open School of Painting and Drawing in Kraków, and from 1925 at the Warsaw Academy of Fine Arts. Wanda was a cofounder of the Ład Artists’ Cooperative. She relied on her training as a chemist for dyeing fibres, cooperating with her sister Eleonora in this area.
At the exhibition, we present textiles by Eleonora Plutyńska and Wanda Szczepanowska, and by a now-anonymous student of Eleonora’s. We also show a work by Eliza Proszczuk, an artist and lecturer at the Warsaw Academy of Fine Arts who drew inspiration from Plutyńska’s practice and from the traditional art of Podlasie to execute a series of textiles in the traditional double-warping technique. The leitmotif of Proszczuk’s work is amorphous plant patterns, tying into symbols of femininity. In form and content these works are contemporary, although the weaving technique remained faithful to tradition. Proszczuk’s project arose in cooperation with folk artists from the Chamber of Double-Warped Weaving in Janów, Karolina Radulska and Ludgarda Sieńko.
The exhibition also features a rare example of a painting by Eleonora Plutyńska as well as a portrait of Eleonora by her sister Wanda.
Subsidized by the Ministry of Culture and National Heritage from the Fund for Promotion of Culture
Co-financed by the City of Warsaw
Advertisement
Where is it happening?
ulica Foksal 11, 00-372 Śródmieście, Polska, ulica Foksal 11, 00-372 Śródmieście, Polska,Warsaw, PolandEvent Location & Nearby Stays: