Przyjaciel czy psiecko? O roli psa w kulturze i relacjach międzyludzkich

Name: Przyjaciel czy psiecko? O roli psa w kulturze i relacjach międzyludzkich
Start: 2025-10-15T18:30:00+02:00
Location: Pałac Biedermanna, Franciszkańska 1/5

Schedule

Wed, 15 Oct, 2025 at 06:30 pm

UTC+02:00

Location

Pałac Biedermanna, Franciszkańska 1/5 | Lodz, LD

W środę (15 października) o godz. 18.30 w Pałacu Biedermanna odbędzie się rozmowa dotycząca roli psa w kulturze oraz jego miejsca w relacjach międzyludzkich.
Czy psy umierają, czy zdychają? Jakie skutki może nieść traktowanie psów jak zastępczego dziecka – „psiecka”? Czego dowiadujemy się o psach z filmów, dzieł malarskich i powieści?
Rozmawiać będą: Adrianna Kaczuba-Kozic (Instytut Psychologii UŁ) i dra Magdalena Piotrowska-Grot (Wydział Filologiczny UŁ). Spotkanie poprowadzi prof. Natalia Lemann.
--- Granice uczłowieczania – pytania do refleksji
Dynamiczne zmiany postrzegania „czworonożnych przyjaciół” prowokują do dyskusji i zadania szeregu pytań, między innymi o kwestię granic uczłowieczania psów.
*** Czy przypisywanie psom ludzkich zachowań i emocji (radość, śmiech, rozpacz) jest uzasadnione, czy jest to przejaw antropomorfizacji? W wielu memach psy przecież z nas się śmieją…
*** Jak język i kultura odzwierciedlają zmieniającą się rolę psów – czy jesteśmy ich właścicielami, opiekunami czy partnerami?
*** Gdzie przebiegają granice uczłowieczania psów – czy psia moda, fryzury lub dieta wegetariańska to wyraz troski czy narzucanie ludzkich schematów?
*** Czy umiemy wychowywać psy z szacunkiem dla ich natury, nie projektując na nie naszych oczekiwań i emocji?
*** Czy nadmierna antropomorfizacja może prowadzić do niezrozumienia psiej tożsamości i krzywdzenia „nieludzkich osób”?
--- Pies w historii ludzkich społeczności
Pies od zawsze towarzyszył człowiekowi, choć jego rola w ludzkich społecznościach zmieniała się dynamicznie w zależności od konkretnej kultury czy cywilizacji. Pierwotnie pies służył człowiekowi, pomagał w polowaniach, pełnił funkcję obronną, a w niektórych kulturach był zredukowany do roli pokarmu.
--- Członek rodziny i bohater kultury
Współcześnie pozycja psa w społecznościach ludzkich jest radykalnie odmienna od pierwotnej. Pies jest nie tylko najwierniejszym przyjacielem człowieka i pełnoprawnym członkiem rodziny, lecz także czasami staje się zastępczym dzieckiem – „psieckiem”. Psy są bohaterami lektur szkolnych, niezliczonych filmów, dzieł malarskich, powieści graficznych i wielu innych przejawów kultury i sztuki.
--- Pies w literaturze – między uległością a duchową głębią
O psach pisali najznamienitsi pisarze, przypisując im z jednej strony brak honoru i nadmierną uległość (F. Kafka), z drugiej zaś sugerując, iż możemy się od nich uczyć głębi uczuć i przywiązania (J. M. Coetzee, L. Tołstoj, O. Tokarczuk, J. Bator), zaś one od nas, niestety, niczego dobrego (M. Bułhakow).
--- Symbolika psa – kulturowe różnice i wartości
Jakie więc są psy i czy naprawdę jako ludzie możemy je poznać i zrozumieć, by nie przypisywać im naszych cech i nie wpisywać ich w ludzkie systemy i schematy wartości?
„Sposób postrzegania psów w ludzkich kulturach i społeczeństwach oraz to, co psy symbolizują, różni się znacznie w zależności od kontekstu kulturowego.
Przykładowo w niektórych kulturach rdzennych Amerykanów pies jest symbolem braku honoru i zdrady, zaś np. w kulturze Japonii ceni się psie oddanie i lojalność tak bardzo, iż psu Hachikō wystawiono w Tokio kilka pomników, a projekt umieszczenia wizerunku szczeniąt rasy Shiba Inu na banknotach skradł serca japońskich Internautów.
Stosunek do psów jest więc istotnym probierzem wartości kulturowych i religijnych, czego dowodzą chociażby toczące się współcześnie dyskusje dotyczące kwestii śmierci psów – psy umierają czy zdychają?”
mówi prowadząca dyskusję prof. Natalia Lemann.