De Dekoloniale Indië Herdenking

Wegens groot succes vindt dit jaar de tweede editie van de eerste inclusieve dekoloniale Indië herdenking plaats (www.16augustus.nl). Er komen weer grote sprekers (zoals Dido Michielsen) muzikanten poëten en er worden kransen gelegd na de twee minuten stilte. Bij deze brede herdenking komen verschillende groepen niet tegenover elkaar te staan maar staan verbinding en heling centraal. Het zwarte verleden wordt hier niet onder de tafel geschoven maar op een verbindende en helende manier op tafel gelegd. Voor iedereen op welke manier dan ook nog pijn ervaart van de koloniale- en oorlogsgeschiedenis van Indonesië of zich daarin wil interesseren.

---------------------------------------------

PROGRAMMA

Dido Michielsen - spreker

• Dido Michielsen is schrijfster van meerdere non-fictie boeken en de roman "Lichter dan ik" (2019). Voor dit boek heeft zij de Nederlandse Boekhandelsprijs gewonnen in 2020. Daarnaast belandde het boek op de longlist van Libris Literatuurprijs en shortlist van de Hebban debuutprijs 2020.  'Lichter dan ik’ werd voor het toneel bewerkt door Esther Scheldwacht en is door de jury geselecteerd voor het NederlandsTheaterfestival 2022 (op 5 en 6 september uitvoeringen in het ITA), als een van de tien beste voorstellingen van afgelopen seizoen. Het boek is vertaald in het Indonesisch en zal ook in het Tjechisch en Italiaans verschijnen. Michielsen is getrouwd met Auke Kok en heeft twee Chinese dochters.

Raki Ap - spreker

• Raki Ap werd in 1984 geboren in een vluchtelingenkamp in Papoea-Nieuw-Guinea. Zijn vader, antropoloog en muzikant Arnold Ap, was vier maanden eerder vermoord vanwege zijn protestliederen die veel Papoea’s inspireerden in hun strijd voor een onafhankelijk West-Papoea. Als éénjarige kwam Raki met zijn moeder aan in Nederland, hij groeide hier op, werd beroepsmilitair bij de Koninklijke Luchtmacht en werkt nu als rijksambtenaar bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Daarnaast is hij een bekend gezicht in de klimaat- en antiracismebeweging.

Pieter Anthony & Charles Goudsmit - sprekers

• Charles Goudsmit is kok, theatermaker, wereldverbeteraar en dichter. Zijn afkomst is Joods, Afrikaans en Indonesiër. In mijn gedichten koppel ik het heden en de toekomst met het verleden. In de schoonheid van de alledaagse chaos zoek ik naar woorden, naar mijn stem. In mijn performance is woede machteloosheid, liefde en hoop voelbaar.
• Pieter Anthony is Moluks en heeft vaak meegewerkt aan activiteiten, die het kolonialisme, discriminatie en racisme bestrijden. Pieter Anthony is altijd bezig om te kijken waar hij de mensen en de woorden vind, die mij hierin inspireren. Hij heeft les gegeven, lang maatschappelijk werker geweest en nu doet hij mee aan activiteiten, die bijdragen aan het gevecht voor inclusiviteit. Graag probeer ik mensen die niet gehoord worden een stem te geven.

Wati Chaeron - spreker en kranslegger

• Wati Chaeron is Indonesische schrijver en medeoprichter van Emic Research VOF; hét consultancybureau dat begeleidt en bemiddelt bij zaken tussen het Westen en het Oosten. Als blogger bij belindomag.nl wilt Wati lezers laten zien dat onze toekomst optimist-verantwoord is. De creatieve en levendige culturele wortels van Nederland en Indonesië hebben Wati gevormd. Volgens haar zijn dit ook de pilaren van onze maatschappij. Wati is "Belanda en Indonesisch tegelijkertijd" en houdt van de culturele dynamiek tussen Nederland en Indonesië. Wati staat voor het bouwen van een toekomst met wederzijdse begrip, respect en liefde voor elkaar.

Bart Vink - spreker en kranslegger namens de gemeente

• Bart Vink is Voorzitter van het Dagelijks bestuur en komt namens de gemeente spreken. Zijn oma heeft ongeveer twintig jaar van haar leven in het vooroorlogse Nederlands-Indië gewoond. Haar zoon, Bart's vader, werd daar in 1928 in Soerabaja geboren. Hij heeft twee kritische boeken over die tijd geschreven: "Verbannen uit Indië" (2007) en "Siedjah" (2017). Het laatste boek is ook vertaald naar het Indonesisch.

Ron Mertens en Stéphan van Beek - kransleggers

• Ron Mertens en Stéphan van Beek - opa en kleinzoon - hebben in 2021 een krans gelegd namens het nationaal comité op 4 mei. Voor hen is naast de erkenning van de Indische pijnen ook de erkenning voor de Indonesische slachtoffers belangrijk - zowel tijdens de Nederlandse bezetting de Japanse bezetting als in de onafhankelijkheidsoorlog. Deze mening zorgde bij de herdenking van 4 mei voor wat commotie. Ron Mertens en Stéphan van Beek leggen daarom juist de krans bij deze herdenking; omdat het dapper is om het op te nemen voor zij die minder gehoord worden in de samenleving.

Gamelangroep Widosari - muzikanten

Gamelan ensemble Widosari is in 1993 opgericht door gamelanmusicus Elsje Plantema. Haar ideaal: de beste Nederlandse gamelanspelers bij elkaar brengen en een ensemble creëren dat zich met hart en ziel inzet om de mooiste gamelanmuziek ten gehore te brengen. Alles draait daarbij om sensitief samenspel, om overgave aan het totaal. Widosari is uitgegroeid tot een hecht ensemble van Indonesische, Nederlandse en Indische musici. De groep treedt op in verschillende bezettingen, van klein ensemble tot groot orkest, en werkte samen met Javaanse musici, dansers en wayangspelers, maar ook met westerse musici en componisten. Wayangspeler Joko Susilo noemde Widosari na een gezamenlijk project “het beste gamelanorkest buiten Java”. In 2018 gaf Widosari concerten in Solo, Midden Java, o.a. op de slotavond van het Internationaal Gamelan Festival aldaar.

Annabel Laura - muzikant

• Annabel Laura (1990) geboren in Eindhoven is singer-songwriter en beeldend kunstenares voor wie vrijheid en natuur belangrijke thema’s zijn in haar werk. Haar muziek kan omschreven worden als ontspannende ‘liefdesliedjes’ geïnspireerd door de zee de bomen en verre reizen. Met haar roots in Nederland en Indonesië als 3e generatie Indische Nederlander verwerkt ze in haar muziek ook de verschillende culturen die ze met zich meedraagt. Haar debuutalbum ‘Ibu Pertiwi’ wat ‘Moeder Aarde’ of ‘Moederland’ in het Indonesisch betekent kwam uit in 2017 en leidde o.a. tot optredens in een volle Vondelkerk uitgebreide tour in Indonesië waar ze speelde op het International Indie Music festival in Jakarta en Ubud Betelnut in Bali. Haar videoclip ‘See the Beauty’ ging in premiere op het Nederlands Filmfestival 2018. In 2020 bracht ze haar EP ‘Wings To Fly’ uit deels geschreven en opgenomen in Indonesië. Naast podia en muziekfestivals in Nederland als Het Paard (Den Haag) de bekende Horizontoer (Waddeneilanden) en Concerto (Amsterdam) brengt haar veelzijdigheid in de muziek haar ook internationaal (concerten in o.a. Indonesië België Duitsland Spanje en Portugal). De zoektocht naar de warme gemeenschap die ze ervaart in Indonesië wil ze waar ze ook speelt met haar publiek delen. Dit thema komt terug samen met andere verhalen over haar reizen vrijheid en de kracht van kwetsbaarheid. Haar kleine gevoelige liedjes komen recht uit het hart en worden gezongen in het Engels Indonesisch en ook Nederlands.

---------------------------------------------

Waarom deze locatie?

Het Monument Indië-Nederland is een omstreden monument. Het monument is oorspronkelijk neergezet met de naam “Het Van Heutsz Monument” als ereteken voor generaal Joannes Benedictus van Heutsz. Deze generaal is vooral bekritiseerd voor de gruwelijke wijze waarop hij de Atjeh-opstand neersloeg. Op 31 januari 2004 is de naam van het monument gewijzigd in Monument Indië-Nederland op initiatief van het 'Comité Herdenking Gevallenen in Nederlands-Indië' te Amstelveen. De functie veranderde van een ereteken voor Van Heutsz tot een gedenkteken dat herinnert aan de relatie tussen Nederland en Indonesië gedurende en na de koloniale periode van bezetting. (Wat mij betreft is de volgende stap een naamsverandering naar “Het Monument Indonesië-Nederland”.)

Deze naam- en functieverandering van het monument is exemplarisch voor wat binnen deze herdenking centraal staat. Dit evenement vertrekt vanuit het gegeven dat het tijd is om het (koloniale) verleden te erkennen en bespreekbaar te maken. Om de Japanse bezetting en het Indonesisch verleden op een zo rechtvaardig mogelijke manier te herdenken wordt er bij dit evenement geprobeerd de koloniale context mee te nemen. Bij deze herdenking wordt dus niet weggekeken van de koloniale geschiedenis noch weggekeken van de koloniale geschiedenis van dit monument. Integendeel deze worden gebruikt in een poging om op een betere manier te herdenken. Op deze wijze wordt er met dit evenement geprobeerd heling plaats te laten vinden zonder andere pijnen te ontkennen. Daarnaast helpt deze herdenking dit monument zodoende te dekoloniseren en helpt het monument ook weer de herdenking met het dekolonisatieproces.

---------------------------------------------

Waarom deze datum?

17 augustus heeft Indonesië zichzelf uitgeroepen tot onafhankelijke staat. Op 16 augustus herdenken we net als op 4 mei een dag daarvoor de onderdrukte tijd die daaraan voorafging. Het verschil is dat we op deze herdenking niet alleen de tijd daarvoor herdenken maar ook de gruwelijke onafhankelijkheidsstrijd daarna.

De tweede reden dat deze herdenking op 16 augustus plaatsvindt is omdat dit een herdenking is van verbinding en heling inclusief voor álle pijnen. 16 augustus zit precies tussen 15 en 17 augustus in. 15 augustus is de dag dat Japan capituleerde van Nederlands-Indië. Voor veel Indische mensen staat deze dag symbool voor het einde van de Jappenkampen en een einde aan de Japanse bezetting. Op 17 augustus verklaarde Indonesië zichzelf onafhankelijk. Voor veel Indonesiërs en Indische mensen staat deze dag symbool aan het einde van een lange koloniale bezetting. Ook om erkenning te geven aan beide pijnen herdenken wij dus op de dag tussen die twee dagen: 16 augustus.

---------------------------------------------

Vragen of opmerkingen?

Neem contact op met initiatiefnemer en organisator Benjamin Caton: [email protected]

Host or Publisher Benjamin Caton