CfP: Grzyby, rośliny i zwierzęta. Opowieści o Nie-ludziach w instytucjach kultury

Name: CfP: Grzyby, rośliny i zwierzęta. Opowieści o Nie-ludziach w instytucjach kultury
Start: 2026-03-23T08:00:00+01:00
Location: Ulica prof. Stanisława Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Poland

Schedule

Mon, 23 Mar, 2026 at 08:00 am

UTC+01:00

Location

Ulica prof. Stanisława Łojasiewicza 4, 30-348 Kraków, Poland | Krakow, MA

Numer tematyczny „Zarządzania w Kulturze” 27(3)/2026
"Grzyby, Rośliny i Zwierzęta. Opowieści o Nie-ludziach w instytucjach kultury"
(English version below)
Redakcja numeru:
✒️ dr Dorota Łagodzka, Universytet Warszawski
✒️ dr Marianna Szczygielska, Max Planck Institute for the History of Sciences in Berlin
✒️ mgr Jakub Wydra, Uniwersytet Jagielloński
W epoce Antropocenu, naznaczonej katastrofą klimatyczną i szóstym masowym wymieraniem, refleksja nad relacją człowieka z nie-ludźmi staje się coraz częstszym tematem zarówno w nauce, jak i w sztuce. Ten gwałtowny rozwój badań nad roślinami, antropozoologii czy historii więcej-niż-ludzkiej poszerza naszą wrażliwość i pozwala eksplorować nowe formy współistnienia również poprzez działania realizowane w szeroko pojętych instytucjach kultury. Mowa nie tylko o muzeach historii naturalnej mierzących się z przeszłością i przyszłością swoich kolekcji naturaliów, ale także o galeriach sztuki prezentujących rośliny i grzyby, skansenach zatrudniających zwierzęta, teatrach poszukujących nowych hybrydycznych form cielesności i ruchu, a nawet o biurach i gabinetach, w których niepozorne rośliny doniczkowe zaczynają przyciągać dodatkową uwagę.
Splot świata kultury z nie-ludźmi nie jest zjawiskiem nowym – można go odnaleźć zarówno w najstarszych dziełach ludzkich rąk, prehistorycznych malowidłach jaskiniowych, jak i w nowożytnych i współczesnych praktykach artystycznych. Zwierzęta, rośliny i grzyby coraz częściej stają się bohaterami badań artystycznych (Bakke 2021; Krupa & Soćko, 2023), są niemal pełnoprawnymi pracownikami (Pieniążek & Pałasz, 2022) i współtwórcami projektów artystycznych (Gurowska et al. 2020; Palcat 2023). Przykłady takie jak Sztuka przetrwania (2025) Anki Wandzel, Projekt Mikoryza (2022) Allison Kotzig czy Ogród poza czasem (2025) Olivii Laing, a także tegoroczny numer Antennae poświęcony nieoczywistemu tematowi ogrodnictwa (2025), pokazują, że ekologiczne i roślinne strategie na trwałe wpisały się w główny nurt literatury i sztuki współczesnej.
Nie oznacza to jednak, że relacje ludzi z nie-ludźmi w polu kultury zawsze są partnerskie. Zachęcamy do namysłu nad wyzwaniami, napięciami i konfliktami związanymi z budowaniem międzygatunkowych relacji, także tymi, które ujawniają historie nieporozumień, wyzysku i oporu. Interesuje nas niesymetryczność tych relacji, jak i niebezpieczeństwo antropocentrycznego uproszczenia, które sprowadza całą nie-ludzką różnorodność do jednej, homogenicznej kategorii. Proponujemy przyjrzeć się instytucjonalnym praktykom pozwalającym określać niektóre organizmy jako “szkodniki” destrukcyjne dla muzealnych kolekcji, a inne jako wartościowych sojuszników. Zachęcamy do refleksji nad ubezwłasnowolnieniem ciał zamienionych w artystyczne obiekty, obecnością psów przewodników dopuszczonej jedynie dzięki sankcji prawnej, czy pracy zwierząt zatrudnionych w kocich kawiarniach.
Numer Zarządzania w Kulturze “Grzyby, Rośliny i Zwierzęta. Opowieści o Nie-ludziach w instytucjach kultury” jest dla nas jednak przede wszystkim miejscem poszukiwania odpowiedzi na pytania: jak relacje z istotami pozaludzkimi wpływają na funkcjonowanie instytucji kultury? Czego można dowiedzieć się przyjmując i rozwijając zwierzęcy (lub inny nie-ludzki) punkt widzenia (Bataray, 2022)? Jak mogłyby i jak powinny wyglądać prawdziwie inkluzywne, więcej-niż-ludzkie instytucje kultury?
Zakres tematyczny:
🌱 Rośliny, grzyby i zwierzęta w praktykach artystycznych, sztuka jako pole spotkania międzygatunkowego;
🌱 Więcej-niż-ludzkie zespoły i obecność nie-ludzi w instytucjach kultury, zwierzęta, rośliny i grzyby jako część instytucjonalnego życia;
🌱 Zwierzęta-pracownicy: emancypacja przez pracę czy wyzysk?
🌱 Konflikty z “naturą”: od szkodników i niepożądanych gości po dzikich sojuszników.
🌱 Zwierzę na scenie: podmiotowość, sprawczość i cielesność w praktykach teatralnych i performatywnych z udziałem zwierząt – estetyka, etyka, reprezentacja;
🌱 Metodologie i narzędzia badawcze do pracy z nie-ludźmi w kulturze: biografie zwierząt, hiperobiekty, ekomarksizm, ekofeminizm, historie środowiskowe, ontoepistemologie relacyjne;
🌱 Estetyka i polityka troski: współodpowiedzialność, opieka, empatia i uważność jako praktyki instytucjonalne i kuratorskie wobec nie-ludzi;
🌱 Prekaryjne relacje ekologiczne: reprezentacje i analizy współzależności, kryzysów, wykluczeń i asymetrii w relacjach ludzi z innymi gatunkami;
🌱 Metafory i materialność natury w instytucjach kultury: od symbolicznej dekoracji po biologiczną współobecność;
🌱 Więcej-niż-ludzka dekolonizacja: praktyki i teorie przekraczające antropocentryzm i eurocentryzm w instytucjach kultury.
🌱 Procesy jako strategie myślenia i działania: ferment, sedymentacja, kompost, saturacja jako metafory i metody twórcze oraz organizacyjne.
🌱 Przypadkowe relacje z nie-ludźmi, relacje poza kontrolą i kuratorowaniem;
🌱 Symbioza jako model relacji w kulturze, ekosystemowe myślenie w instytucjach.
Biorąc pod uwagę interdyscyplinarny charakter numeru, zapraszamy do nadsyłania tekstów z pogranicza zarządzania i nauk o organizacji, historii sztuki, socjologii, literaturoznawstwa, kulturoznawstwa czy antropologii. Jesteśmy otwarci na artykuły zawierające refleksje teoretyczne, wyniki badań gabinetowych i terenowych oraz studiów przypadków.

Prosimy o przesyłanie artykułów o objętości ok. 5 000–6 000 słów do dnia 23 marca 2026 r. na adres: [email protected] z dopiskiem “Nie-ludzie w instytucjach kultury” w temacie wiadomości.
Bibliografia
- Antennae (2025). Issue 66: Gardening 1. Antennae: The Journal of Nature in Visual Culture
- Bakke, M., red. (2021) Refugia. (Prze)trwanie transgatunkowych wspólnot miejskich/ Refugia: The Survival of Urban Transspecies Communities. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
- Baratay, É. (2022). Animal Biographies: toward a history of individuals. University of Georgia Press.
- Gurowska, M., Rosińska, M., & Szydłowska, A., (2020). Budując wspólnotę ludzko nie ludzką, Warszawa.
- Kotzig, A. (2022). Mycorrhiza Project. Antennae: The Journal of Nature in Visual Culture, Summer 2022, Issue 61, 59–68.
- Krupa, J., & Soćko, J. (2023). Fitomisteria. Zielarska praktyka spekulatywna, Czas kultury 1/2023, 48-60.
- Laing, O. (2024/2025). The Garden Against Time: In Search of a Common Paradise. New York: W. W. Norton & Company; wyd. polskie: Ogród poza czasem. W poszukiwaniu wspólnego raju (D. Cieśla-Szymańska, tłum.). Warszawa: Czarne.
- Palcat, P. (2022). “Mania. Ze schroniska na scenę.” Czas Kultury 2/2023, 65-78.
- Pieniążek, M., & Pałasz, M. (2022). Zarządzanie zespołem więcej-niż-ludzkim w Kociej Kawiarni „Kociarnia”. Zarządzanie w Kulturze, 23(1), 75–95.
- Wandzel, A. (2025). Sztuka przetrwania. Kraków: Wydawnictwo Karakter i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
----------------------------------------------------
Special Issue on „Culture Management” („Zarządzanie w Kulturze”) 27(3)/2026
"Fungi, Plants, and Animals. Stories of Non-Humans in Cultural Institutions"
Editors:
✒️ PhD Dorota Łagodzka, University of Warsaw
✒️ PhD Marianna Szczygielska, Max Planck Institute for the History of Sciences in Berlin
✒️ MA Jakub Wydra, Jagiellonian University

In the Anthropocene, marked by climate catastrophe and the sixth mass extinction, reflection on the relationship between humans and non-humans is becoming an increasingly frequent topic in both science and art. Rapid development of research on plants, anthrozoology, and more-than-human history broadens our sensitivity and allows us to explore new forms of coexistence, including through activities carried out in a wide range of cultural institutions. This includes not only natural history museums grappling with the past and future of their collections, but also art galleries presenting plants and fungi, open-air museums employing animals, theaters searching for new hybrid forms of embodiment and movement, and even offices, where inconspicuous potted plants begin to attract unexpected attention.
The entanglement of culture with non-humans is not a new phenomenon – it can be traced both in the earliest works of human hands, prehistoric cave paintings, as well as in modern and contemporary artistic practices. Animals, plants and fungi are increasingly becoming subjects of artistic inquiry (Bakke, 2021; Krupa & Soćko, 2023), almost full-fledged employees (Pieniążek & Pałasz, 2022), and co-creators of artistic projects (Gurowska et al., 2020; Palcat, 2023). Examples such as Anka Wandzel’s Sztuka przetrwania [Art of survival] (2025), Allison Kotzig’s Mycorrhiza Project (2022), or Olivia Laing’s The Garden Against Time (2024), as well as this year's issue of Antennae devoted to the theme of gardening (2025), show that ecological and plant-based strategies have become embedded in the mainstream of contemporary literature and art.
However, this does not mean that human-nonhuman relations in the cultural field are always positive. We encourage reflection on the challenges, tensions, and conflicts related to building interspecies relations, including those that reveal histories of misunderstanding, exploitation, and resistance. We are interested both in the asymmetry of these relations and in the danger of anthropocentric simplification, which reduces the entire nonhuman diversity to a single, homogeneous category. We propose taking a closer look at institutional practices that define some organisms as “pests” destructive to museum collections, while recognising others as valuable allies. We also invite reflections on the disempowerment of bodies turned into artistic objects, the presence of guide dogs admitted only under legal sanction, and the labor of animals employed in the cat cafes.
The issue of Culture Management entitled “Fungi, Plants, and Animals. Stories of Non-Humans in Cultural Institutions” is above all space for seeking answers to following questions: How do relations with nonhuman beings affect the functioning of cultural institutions? What can be learned by adopting and developing an animal (or other non-human) point of view (Bataray, 2022)? How could – and how should – truly inclusive, more-than-human cultural institutions look like?
Thematic scope:
🌱 Plants, fungi, and animals in artistic practices; art as a site of interspecies encounter;
🌱 More-than-human teams and the presence of non-humans in cultural institutions; animals, plants, and fungi as part of institutional life;
🌱 Animals-workers: emancipation through labour or exploitation?
🌱 Conflicts with “nature”: from pests and unwanted guests to wild allies;
🌱 Animal on stage: subjectivity, agency and embodiment in theatrical and performative practices involving animals – aesthetics, ethics and representation;
🌱 Methodologies and research tools for working with non-humans: biographies, hyperobjects, eco-marxism, ecofeminism, environmental histories, relational onto-epistemologies;
🌱 The aesthetics and politics of care: co-responsibility, caretaking, empathy and attentiveness as institutional and curatorial practices toward non-humans;
🌱 Precarious ecological relations: representations and analyses of interdependencies, crises, exclusions, and asymmetries in human-nonhuman relations;
🌱 Metaphors and materiality of nature in cultural institutions: from symbolic decoration to biological co-presence;
🌱 More-than-human decolonisation: practices and theories beyond anthropocentrism and eurocentrism in cultural institutions;
🌱 Processes and strategies of thinking and doing: fermentation, sedimentation, compost, saturation as creative and organisational metaphors and methods;
🌱 Accidental relations with non-humans; relations beyond control and curatorship;
🌱 Symbiosis as model for relations in culture; ecosystemic thinking in institutions
In light of the interdisciplinary focus of this issue, we welcome submissions that explore the intersections of management and organizational studies, art history, sociology, literary studies, cultural studies, or anthropology. We encourage contributions that include theoretical reflections, findings from desk-based and field research, as well as case studies.
Articles of approximately 5,000–6,000 words should be submitted by March 23, 2026 to: [email protected], with “Non-humans in Cultural Institutions” indicated in the subject.
References:
- Antennae (2025). Issue 66: Gardening 1. Antennae: The Journal of Nature in Visual Culture
- Bakke, M., red. (2021) Refugia. (Prze)trwanie transgatunkowych wspólnot miejskich/ Refugia: The Survival of Urban Transspecies Communities. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
- Baratay, É. (2022). Animal Biographies: toward a history of individuals. University of Georgia Press.
- Gurowska, M., Rosińska, M., & Szydłowska, A., (2020). Budując wspólnotę ludzko nie ludzką, Warszawa.
- Kotzig, A. (2022). Mycorrhiza Project. Antennae: The Journal of Nature in Visual Culture, Summer 2022, Issue 61, 59–68.
- Krupa, J., & Soćko, J. (2023). Fitomisteria. Zielarska praktyka spekulatywna, Czas kultury 1/2023, 48-60.
- Laing, O. (2024/2025). The Garden Against Time: In Search of a Common Paradise. New York: W. W. Norton & Company; wyd. polskie: Ogród poza czasem. W poszukiwaniu wspólnego raju (D. Cieśla-Szymańska, tłum.). Warszawa: Czarne.
- Palcat, P. (2022). “Mania. Ze schroniska na scenę.” Czas Kultury 2/2023, 65-78.
- Pieniążek, M., & Pałasz, M. (2022). Zarządzanie zespołem więcej-niż-ludzkim w Kociej Kawiarni „Kociarnia”. Zarządzanie w Kulturze, 23(1), 75–95.
- Wandzel, A. (2025). Sztuka przetrwania. Kraków: Wydawnictwo Karakter i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.