ANIMUS - obraz Tamara Pieńko, słowo Alicja Długołęcka

Name: ANIMUS - obraz Tamara Pieńko, słowo Alicja Długołęcka
Start: 2025-12-04T19:30:00+01:00
Location: Plac Zamkowy 8, 00-277 Warsaw, Poland

Schedule

Thu, 04 Dec, 2025 at 07:30 pm

UTC+01:00

Location

Plac Zamkowy 8, 00-277 Warsaw, Poland | Warsaw, MZ

„Spotkać kogoś to nie znaczy tylko wyminąć go; to znaczy przynajmniej przez chwilę być przy
nim, z nim; jest to współobecność” (G. Marcel, Od sprzeciwu do wezwania, tłum. S. Łowicki,
Warszawa 1965, s. 19)
Animus pierwotnie (łac.) oznacza ducha, intelekt lub serce. Jest utożsamiany z umysłem, ale oznacza również odwagę, żywotność i wolę. Podobieństwo do słowa „animusz” nie jest przypadkowe i wskazuje na połączenia znaczeń z energią i męstwem. Animus to jednak przede wszystkim męski archetyp w kobiecej psychice- idealny obraz mężczyzny wyłaniający się z nieświadomości kobiety, który w snach objawia się jako bohater, przewodnik, albo
idealny kochanek. Jest gotowym konstruktem męskości, który tylko czeka na swoją projekcję na żywych osobach.
W czasach pogłębionego dyskursu na temat „nowej i starej męskości” my, jako autorki projektu „Animus”: Tamara Pieńko i Alicja Długołęcka, wybrałyśmy drogę mniej
uczęszczaną. Projekt „Animus” powstał „z miłości do męskości”, męskości autentycznej, jednocześnie nieoczekiwanej i nie do końca opisywalnej, bo odkrywanej w żywym doświadczaniu samego siebie. Ja wybrałam ścieżkę wyznaczaną przez rytmy spotkania i wypowiadanych słów, a Tamara tę, która sprzyjała szkicowaniu męskości światłem. W ten sposób stworzyłyśmy mieniący się wieloma odcieniami światła i znaczeń patchwork o
męskości.
„Doświadczyć źródłowo drugiego człowieka to spotkać go” – pisał Józef Tischner w swoim słynnym eseju Fenomenologia spotkania. Ten rodzaj antysolipsystycznej intuicji podpowiada,
że najbardziej sensownym sposobem dotarcia do nieodgadnionej rzeczywistości, jaką jest drugi człowiek, jest spotkanie z nim. Nie zaprowadzi tam ani analiza psychologiczna, ani odkrywanie kulturowych kontekstów, a tym bardziej jakiegoś rodzaju metodologia, w której „Inny” traktowany jest jako przedmiot, o którym chcemy uzyskać wiedzę uznaną za pewną.
Zrezygnowałyśmy więc z opierania się na teoretycznych opisach tradycyjnej lub progresywnej męskości, zawiesiłyśmy swoje dotychczasowe doświadczenia oraz myślenie dyskursywne i podjęłyśmy się próby stworzenia pola doświadczania tego aspektu fenomenologicznie- poprzez spotkanie w relacji Ja-Ty. Uznałyśmy, że tylko takie postrzeganie męskości, które jej nie zawłaszczy i przyjmie drugiego takim, jakim jest, w pełni
afirmując całość jego bytu, może stać się doświadczaniem Animusa w pełni, z miłością.

W filozofii spotkania (Martin Buber, Józef Tischner, Emmanuel Levinas) relacja Ja – Ty, jest zdarzeniem, które może nagle się pojawić i tak samo nagle zniknąć. Stwarzając możliwość
spotkania mogą pojawiać się chwile, w których stajemy naprzeciw obecności drugiego człowieka i możemy z nim współbytować. Nie wynika to jednak z określonych założeń, postanowień, czy jakiejś metodyki- ta współobecność raczej się nam przytrafia. Tego typu
zdarzenia wytrącają nas z zastanego postrzegania świata i otwierają na dostrzeganie tego, co nie było przewidziane ani oczekiwane. Tylko w tej nieodgadnionej przestrzeni może wyłaniać się życiodajny sens spotkania.
Z ogromną wdzięcznością myślimy o wszystkich Mężczyznach, którzy nam zaufali iwspólnie z nami stwarzali animusową współobecność.
Inspiracją do rozmów, które prowadziłam była filozofia dialogu Martina Bubera, która kieruje w stronę spotkań opartych na założeniu, że stajemy w nich naprzeciw czegoś radykalnie
innego od nas, niesprowadzalnego do czegoś, co może podlegać mentalnemu zawłaszczeniu.
Nie może, ponieważ nie jest przedmiotem naszego poznania ani odpowiedzią na nasze potrzeby, nawet tych ze snów. W takim podejściu męskość nigdy nie może być w pełni uchwycona jako aspekt obecności drugiego człowieka w świecie. Może być jednak
doświadczona. Moim zadaniem było więc rejestrowanie przed spotkaniem z Tamarą narracyjnie przebogatych męskich krajobrazów emocjonalnych, które chwilę potem stanowiły punkt wyjścia do zapisów Tamary w obrazie.
Męska energia, czymkolwiek jest, jest raczej solarna, kojarzona w większości kultur z jasnością, wyrazistym konturem, twardością struktur zastygłej lawy, ogniem i Słońcem.
„Animus” Tamary Pieńko jest otulony cieniem, wyłania się z półmroków, jako zarys konturu, który zapowiada coś nieoczekiwanego i nieoczywistego. Jest podmiotem uważnego
spojrzenia z dystansu, na tyle bliskiego, żeby go zobaczyć, i na tyle odległego, żeby go nadmiarowo nie ukonkretnić i nie spłoszyć. Umożliwia mu zaistnieć w tworzeniu swojej
niepowtarzalnej historii.
I tak się stał „Animus”- zapis chwili doświadczania męskości w spotkaniach z Mężczyznami.
Może to dowody w sprawie, a może rejestracja zmian albo zatrzymanie do refleksji, a może
najprościej to… urealniona współobecność? Taka, jaka JEST.
Alicja Długołęcka

Tamara Pieńko
Fotografka, portrecistka, pomysłodawczyni i założycielka Fundacji S he for Art, wspierającej projekty edukacyjne i artystyczne o charakterze społecznym. Członkini Związku Polskich Artystów Fotografów.
Efekty jej pracy można znaleźć w prasie, wydawnictwach książkowych i agencjach reklamowych. Ma w swoim dorobku portrety polskich osobistości ze świata kultury, sztuki, sportu i polityki.
W ostatnich latach skupiała się przede wszystkich na projektach autorskich, podejmujących ważne, często niełatwe tematy.
Jest artystką o niezwykłej wrażliwości. Za pośrednictwem obiektywu staje się świadkinią i powierniczką ludzkich emocji oraz nastrojów, które ze szczególną uważnością uwidacznia na swoich zdjęciach. Interesują ją kadry niebanalne, dotykające prawdy i głębi fotografowanej przestrzeni, która w jej ujęciu często zyskuje charakter surrealistycznych obrazów, wypełnionych symbolami i licznymi metaforami zachowując delikatność i nutę tajemniczości.

Alicja Długołęcka - pedagożka, doświadczona edukatorka seksualna i psychoterapeutka, wykładowczyni. Doktor nauk humanistycznych. Autorka licznych publikacji oraz książek popularno-naukowych. "Przypływ. O emocjach i seksualności dojrzałych kobiet", "Seks na wysokich obcasach", "Zwykła książka o tym, skąd się biorą dzieci" etc.
Swoją pracę naukową i popularyzatorską poświęca profilaktyce zaburzeń psychoseksualnych, szeroko rozumianej edukacji seksualnej i propagowaniu „zdrowia seksualnego”. Szczególnie bliskie są jej tematy związane z rozwojem i zdrowiem psychoseksualnym. Współpracuje z różnymi organizacjami pozarządowymi i prowadzi projekty z tego zakresu. Jako edukatorka seksualna i psychoterapeutka zajmuje się poradnictwem psychoseksualnym dla młodzieży i dorosłych oraz prowadzi terapię osób dorosłych i par w nurcie doświadczeniowym.
Prywatnie lubi wodę, książki i ludzi, pływanie i jazdę na rowerze na wolnych przestrzeniach.